AI

Krótka historia powstania fintechu

Fintechy, traktowane jako nowoczesne podmioty finansowe wydają się relatywnie nowym wynalazkiem w świecie bankowości, choć podwaliny pod ten obszar biznesu powstały już w… XIX wieku. Przed Wami historia fintechu: od powstania pierwszego łącza transatlantyckiego aż do innowacyjnych startupów finansowych, bez których dzisiejszy krajobraz finansowy nie byłby kompletny.

Co to jest fintech? Najprostsze wyjaśnienie terminu 

Jesteśmy pewni, że przynajmniej raz spotkałeś się z takim terminem, jak fintech. Co to jest? Mówiąc najprościej, jest to skrócona wersja wyrażenia Financial Technology, a zatem sektora gospodarki danego państwa, korzystającego z nowoczesnych technologii w obszarze świadczenia usług finansowych przez poszczególne podmioty. Warto jednak zauważyć, że równie często konkurują one, jak też współpracują z tradycyjnymi firmami ze wspomnianego sektora – w zależności od celu, który zamierzają osiągnąć. Zaliczyć do niego należy jednak nie tylko największe przedsiębiorstwa, ale także te dopiero rozpoczynające swoją działalność. Wpływ ciągłego rozwoju Financial Technology zauważalny jest natomiast m.in. w takich obszarach, jak bankowość, ubezpieczenia, rodzaje płatności czy cyberbezpieczeństwo.

Czym jest fintech i jakie korzyści niesie za sobą jego ciągły rozwój?

Wiedząc, czym jest fintech, warto docenić korzyści, z których możemy czerpać dzięki niemu na co dzień. Mamy tu na myśli przede wszystkim możliwość dokonywania płatności bezgotówkowych za pośrednictwem Internetu, uzyskiwania pożyczek, dokonywania zakupów online czy wymiany walut. W Polsce i na świecie opisywany sektor usług finansowych stale się rozwija, dlatego wraz z biegiem czasu będzie umożliwiał nam i ułatwiał korzystanie z kolejnych funkcji. Warto zatem jeszcze bardziej zagłębić się w to, co to jest fintech i jakie korzyści niosą za sobą dla nas wszystkich charakterystyczne dla niego technologie.

XIX wiek - początek

Wiemy, że datowanie początków branży fintech na XIX może się wydawać „nieco” brawurowe natomiast istotnie rok 1866 położył podwaliny pod rozwój tej gałęzi gospodarki. To właśnie w tym roku pomyślnie położono pierwsze telegraficzne łącze transatlantyckie, zapewniające podstawową infrastrukturę na okres intensywnej globalizacji finansowej, która będzie miała miejsce już wkrótce - zaraz na początku XX wieku.

Pierwsza połowa XX wieku

1918 rok, to nie tylko moment zakończenia działań zbrojnych w ramach I Wojny Światowej, ale także czas intensywnego rozwoju technologii, zwłaszcza tych telekomunikacyjnych. I tak, na początku dwudziestolecia międzywojennego powstał pierwszy w historii, elektroniczny system transferu środków o nazwie Fedwire. Jego działanie odzwierciedla ducha tamtych czasów - Fedwire opierano na sile sygnału telegraficznego i Alfabet Morse'a.

W 1920 roku pojawiają się pierwsze przebłyski filozofii, na której oparte są dzisiejsze fintechy - John Maynard Keynes opublikował swoją książkę „Ekonomiczne konsekwencje władzy”, której główna teza dotyczy rozwoju finansów, w oparciu o połączenie dokonań współczesnej tamtym czasom technologii, z wymaganiami rynku finansowego.

Według znawców tematu, XIX wiek oraz pierwsza połowa XX wieku nazywana jest okresem “Fintech 1.0”.

Druga połowa i schyłek XX wieku

Przejście z technologii analogowej na cyfrową umożliwia powstanie w 1967 pierwszego w historii bankomatu Barclays. To moment, który symbolicznie wyznacza początek nowoczesnych technologii finansowych. Cyfryzacja branży finansowej rozwija się, jak na tamten czas, w imponującym tempie. Na początku lat 70 w Stanach Zjednoczonych powstaje Nasdaq - pierwsza elektroniczna giełda papierów wartościowych, oraz SWIFT - protokół komunikacyjny wykorzystywany przez instytucje finansowe, w celu dokonywania dużych ilości płatności transgranicznych. Cyfryzacja finansów wzrosła w związku z rozwojem cyfrowej technologii komunikacji i transakcji. Nasdaq oraz SWIFT wyznaczają początki rynków finansowych i używanych obecnie protokołów komunikacyjnych.

Lata 90, z uwagi na intensywny rozwój komputerów i internetu, przynoszą nam bankowość internetową - od tego momentu zarówno firmy, jak i klienci indywidualni mogą zarządzać swoimi finansami zza ekranu komputera. Wewnętrzne procesy i komunikacja z klientami zostają w części zdigitalizowane i widać wyraźną zmianę w sposobie interakcji ludzi z instytucjami finansowymi.

Wkrótce, po raz pierwszy w szerszym obiegu pojawia się określenie “Fintech”. W 1993 roku Citicorp powołuje do życia Konsorcjum Technologii Usług Finansowych (ang. Financial Services Technology Consortium) w skrócie nazywany projektem Fintech. Ta inicjatywa ma na celu współpracę niedużych, zaawansowanych technologicznie firm IT z instytucjami bankowymi, które chcą rozwinąć obszar innowacji finansowych.

Kamieniem milowym w rozwoju płatności elektronicznych jest powstanie w 1998 firmy PayPal - jednej z pierwszych organizacji finansowych, która misją i zakresem usług jest mocno zbliżona do kształtu dzisiejszych, nowoczesnych fintechów.

Dokonania technologii finansowej schyłku XX wieku zamykają erę Fintech 2.0.

Wejście w XXI wiek

Wyczekiwany XXI wiek rozpoczyna jeden z największych kryzysów finansowych na świecie - rok 2008 to załamanie światowego systemu gospodarczego, którego konsekwencją okazał się gwałtowny spadek poziomu zaufania wobec banków. Kryzys paradoksalnie stworzył przestrzeń do rozwoju nowoczesnych, pozabankowych usług finansowych. Już rok później, bo w roku 2009 powstał Bitcoin - pierwsza na świecie kryptowaluta, która utorowała drogę kolejnym entuzjastom kryptowalut i rozproszonych rejestrów.

Okolice 2010 roku to umowna data wejścia w erę Fintech 3.0, w której jesteśmy do dziś. Wzrost popularności smartfonów i mobilny dostęp do sieci oraz usług finansowych sprawia, że na rynku pojawiają się pierwsze startupy z branży finansowej, napędzające falę nowych produktów i usług. Nawet banki o ugruntowanej pozycji zaczynają wprowadzać innowacje w duchu start-upów i właśnie to odejście od ugruntowanej pozycji banków ery Fintech 2.0 było elementem definiującym Fintech 3.0. Na rynku pojawia się coraz więcej podmiotów finansowych takich jak neobanki, challengery czy digital banki, łączące w sobie zalety stabilnej bankowości z nowoczesnym podejściem do tworzenia technologii finansowych.

Dziś

Dziś szybki rozwój fintechów i nowoczesnych instytucji finansowych nikogo nie dziwi. Innowacyjne produkty i usługi oferowane klientom są wręcz oczekiwanym standardem, a tradycyjne banki coraz mocniej szukają sposobu, by stać się częścią tej zmiany. Choć eksperci prześcigają się w prognozowaniu nadchodzącej rewolucji finansowo - technologicznej, warto zauważyć, że to już się dzieje - od dłuższego już czasu fintechy  redefiniują rynek finansowy, zmieniając status quo i rewolucjonizując założenia klasycznej bankowości. To proces długi i nieskończony - bo to co dziś jest innowacją, za chwilę będzie historią.

przez pawel

Jakich licencji KNF potrzebuje początkujący fintech?

Zdobycie licencji to najważniejszy i jednocześnie najtrudniejszy krok, który muszą podjąć fintechy, by móc rozpocząć działalność finansową. Wymogi formalne, zgodność z aktualną legislacją, koszt i czas trwania całego procesu - te wszystkie zmienne sprawiają, że proces licencjonowania fintechu wydaje się być drogą przez piekło. Warto więc wcześniej przygotować się i poznać kroki, które należy podjąć, by względnie bezboleśnie i z sukcesem przejść całą procedurę. Z tego artykułu dowiesz się od czego zacząć i o czym pamiętać, gdy chcesz rozpocząć działalność finansową opartą na licencji KNF.

Konsultacje z prawnikiem

Jeśli starasz się o wydanie licencji na działalność finansową, jednego możesz być pewien - bez dobrego prawnika się nie obejdzie. Istnieje szereg ustaw dotyczących działalności finansowej, które powinieneś poznać i zrozumieć, by wiedzieć, jakie obowiązki, typowe dla instytucji finansowej, będą ciążyć na Twojej organizacji.

Przepisy polskiego prawa, dotyczące innowacji technologicznych są rozproszone na poszczególne ustawy, a do najważniejszych z nich zaliczamy:

– Ustawę z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;

– Ustawę z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw;

– Ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe;

– Ustawę z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej;

– Ustawę z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

– Ustawę z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych oraz wcześniejszą ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r.;

– Ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

Aby mieć pewność, że planowana działalność finansowa jest zgodna z powyższym ustawodawstwem, konieczna jest konsultacja z prawnikiem, lub kancelarią, która specjalizuje się w obszarze fintech. Ten krok pomoże Ci usystematyzować swoją wiedzę, a doradca prawny objaśni Ci od czego zacząć cały proces, jakich narzędzi będziesz potrzebować i cóż...ile to będzie kosztować. Jeśli masz wystarczające środki i potrzebujesz pełnej obsługi całego procesu, możesz skorzystać z pomocy firm, które specjalizują się w prowadzeniu klienta przez procedurę licencyjną, biorąc na siebie rolę podmiotu pośredniczącego pomiędzy fintechem, a instytucją nadzorującą, zarówno na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym.

Licencja licencji nierówna

Na pytanie “W jaki sposób można uzyskać wymagane licencje dla fintechu?”, odpowiedź brzmi “To zależy”. Zależy od wielu czynników - od tego czy chcesz ograniczyć swoją działalność wyłącznie do Polski, od zakresu jaki chcesz podjąć, a także od rodzaju produktu finansowego, który oferujesz. Dlatego, aby nieco rozjaśnić temat, przedstawiamy proces licencjonowania działalności finansowej, z uwzględnieniem powyższych zmiennych.

Głównym organem nadzorczym, do którego należy skierować się w pierwszej kolejności jest oczywiście Komisja Nadzoru Finansowego. To tutaj składa się wniosek o udzielenie zgody na wybraną działalność finansową i to właśnie KNF, na szczeblu krajowym, określa zasady jej otrzymania.

Warto wiedzieć, że w 2018 roku Komisja Nadzoru Finansowego powołała do życia Innovation Hub - program, w ramach którego fintechy mogą uzyskać podstawowe wytyczne regulacyjne i prawne odnoszące się do ich działalności. Program wspiera fintechy przede wszystkim za sprawą dedykowanej ścieżki konsultacji z organem nadzorującym. Członkostwo zapewnia fintechom wsparcie w identyfikacji właściwych przepisów prawa, regulacji i stanowisk nadzorczych właściwych dla wybranego modelu biznesowego, oferowanego produktu lub usługi finansowej oraz w informacje o trybie uzyskania licencji właściwej dla rodzaju działalności.

Bez względu jednak na to, czy zdecydujesz się na udział w programie, czy zechcesz zająć się procesem licencjonowania na własną rękę, musisz wybrać zakres działalności, na którą chcesz otrzymać licencję. Pomocny będzie w tym na pewno poniższy podział:

Mała Instytucja Płatnicza

Licencja Małej Instytucji Płatniczej to rozwiązanie dla początkujących fintechów, które chcą s

zybko rozpocząć działalność finansową w ograniczonym zakresie i wyłącznie na terenie Polski. Licencja daje szeroki zakres transakcji finansowych, (poza PIS i AIS), a zatem fintech jako MIP może:

• Prowadzić rachunki płatnicze
• Przyjmować płatności instrumentami płatniczymi
• Realizować przekazy pieniężne
• Funkcjonować jako kantor wymiany walut na potrzeby transakcji płatniczych
• Kredytować transakcje płatnicze;

Przy czym warto pamiętać, że Mała Instytucja Płatnicza jest obwarowana szeregiem ograniczeń, takich jak:

1. a) Wolumen transakcji MIP nie może średniomiesięcznie przekroczyć 1,5 mln euro;
2. b) Na rachunkach płatniczych pojedynczego użytkownika MIP nie może przechowywać więcej niż 2 000 euro;
3. c) MIP-y mogą realizować wyłącznie transakcje krajowe. Nie jest więc możliwe zrealizowanie przy użyciu MIP np. przekazów międzynarodowych;
4. d) MIP-y nie mogą świadczyć usług wynikających częściowo z Dyrektywy PSD2, czyli udostępniać informacji o rachunku (AIS) oraz inicjować transakcji płatniczych z cudzego rachunku (PIS).

Rejestracja Małej Instytucji Płatniczej jest stosunkowo prosta, zwłaszcza w porównaniu do rejestracji Krajowej Instytucji Płatniczej. W przypadku MIP wystarczy wypełnić wniosek rejestracyjny ze strony KNF, przygotować wymagane załączniki (m.in. program działalności i plan finansowy, procedury zarządzania ryzykiem, AML/CFT czy rozpatrywania reklamacji) i uiścić opłatę skarbową w wysokości 616 zł. Jeśli wniosek jest poprawnie wypełniony, a wszystkie wymagane załączniki są w nim odpowiednio zawarte, KNF ma 3 miesiące na rozpatrzenie wniosku i wpis podmiotu do rejestru dostawców usług płatniczych i wydawców pieniądza elektronicznego. Od tego momentu fintech może swobodnie prowadzić działalność płatniczą na terenie Polski.

Krajowa Instytucja Płatnicza

Sytuacja komplikuje się nieco bardziej w przypadku, gdy decydujemy się na działalność w ramach Krajowej Instytucji Płatniczej. KIP pozwala na świadczenie wszystkich, lub wybranych usług płatniczych, zarówno na terenie Polski jak i na terytorium państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W ramach KIP podmiot może:

• prowadzić rachunki płatnicze;
• dokonywać transakcji płatniczych (np. przelewy);
• świadczyć usługi przekazu pieniężnego;
• inicjować transakcje płatnicze (PIS);
• uzyskiwać dostęp do informacji do rachunku (AIS);
• wydawać pieniądz elektroniczny (tylko jeśli kapitał założycielski wynosi nie mniej niż równowartość w walucie polskiej kwoty 125 000 euro).

Przed złożeniem wniosku o licencję Krajowej Instytucji Płatniczej, należy zweryfikować, czy podmiot spełnia wymagania określone przez KNF, zwłaszcza w kontekście funduszy własnych. A zatem kapitał założycielski wnioskującego fintechu musi mieć odpowiednią wysokość, określoną w ustawie i zależy od zakresu działalności, którą podejmuje licencjonowany podmiot. Co ważne, środki te nie mogą pochodzić z nieujawnionych źródeł, z kredytu lub pożyczki ani być w jakikolwiek inny sposób obciążone.

Do wniosku o licencję KIP należy dołączyć zestaw załączników, m.in:

• wykaz usług, które podmiot chce świadczyć;
• program działalności na 3 lata;
• plan finansowy na 3 lata;
• system zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej;
• procedury AML/CFT;
• gwarancję bankową lub ubezpieczenie OC (jeśli podmiot świadczy usługi PIS).

Oprócz tego konieczne jest złożenie w KNF stosownych oświadczeń dot. właścicieli, zarządu czy powiązań kapitałowych.

Skompletowanie wszystkich wymaganych dokumentów i oświadczeń jest skomplikowane, dlatego zwykle trwa sporo dłużej, niż w przypadku MIP. Zwłaszcza, że część załączników dotyczy procesów wewnątrz organizacji, które zazwyczaj, w przypadku początkującego fintechu, dopiero zostaną opracowane i wdrożone. Warto też pamiętać o opłatach skarbowych, które obejmują koszt wydania zezwolenia, w wysokości 1 250 euro, a także o regularnych kosztach nadzoru KNF wobec licencjonowanego podmiotu. Pełna checklista do wniosku o wydanie zezwolenia KIP, znajduje się pod tym linkiem.

Choć formalnie KNF ma 3 miesiące na rozpatrzenie wniosku, w rzeczywistości proces licencjonowania może się wydłużyć nawet do dwóch lat, głównie za sprawą wymogów formalnych wniosku, szerokiego zakresu warunków, które należy spełnić oraz procesów, które należy wdrożyć w organizacji, która ubiega się o licencję.

Dostawcy AISP

AISP, czyli dostawca świadczący usługi dostępu do informacji o rachunku, to podmiot, który w imieniu użytkownika uzyskuje dostęp do jego rachunku płatniczego (najczęściej bankowego) w celu pobrania historii transakcji i jej przetworzenia. Wynikiem takiego dostępu może być np. ocena kredytowa czy zagregowana historia z kilku kont. Działalność w ramach AISP upoważnia podmiot do:

• pobierania historii transakcji z rachunków bankowych;
• opracowywania scoringów i profili użytkowników;
• udzielania kredytów i pożyczek (po spełnieniu innych wymogów dla firm pożyczkowych);
• prowadzenia działalności w całej UE;

To co jest wygodne w tej formie działalności, to fakt, że AISP nie musi posiadać funduszy własnych czy dodatkowych środków pieniężnych, wystarczy minimalny kapitał zakładowy. Tym niemniej, lista wymagań KNF wobec podmiotu, który chce zostać zarejestrowany jako AISP jest niemal równie długa jak w przypadku KIP. AISP oprócz polisy OC lub gwarancji bankowej musi posiadać m.in.:

• Program działalności;
• Plan finansowy;
• Sformalizowaną strukturę organizacyjną wraz z procedurami podejmowania decyzji;
• Zasady szacowania ryzyka;
• Procedury identyfikacji ryzyka;
• Zasady prowadzenia audytu wewnętrznego;
• Procedury monitorowania incydentów związanych z bezpieczeństwem oraz zarządzania incydentami;
• System komunikacji wewnętrznej;
• Procedury ochrony danych szczególnie chronionych;
• Rozwiązania zapewniające ciągłość działania;
• Strategię w zakresie bezpieczeństwa.

Podobnie jak w przypadku pozostałych dwóch typów licencji, przy składaniu wniosku wraz z załącznikami należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 616 zł. KNF podejmuje decyzję w ciągu 3 miesięcy od momentu złożenia wniosku, a następnie, w przypadku pomyślnego rozpatrzenia sprawy, dokonuje wpisu w rejestrze podmiotów AISP.

Podsumowanie

Choć licencjonowanie działalności finansowej wydaje się być bardzo czasochłonnym procesem, a liczba wymagań formalnych i legislacyjnych, które należy spełnić, może na początku przerażać, nie warto się go obawiać. Kluczowe jest dobre przygotowanie merytoryczne, wsparcie zaufanej kancelarii prawnej, a także równoległe prowadzenie innych działań, związanych z tworzeniem fintechu. Równocześnie gdy ubiegasz się o licencję, pracuj nad rozwojem swojego produktu, jego warstwą techniczną i marketingiem, tak, aby móc rozpocząć działalność finansową od razu, gdy uzyskasz na nią zgodę. Nie trać czasu, bo wiesz przecież, że zdanie “czas to pieniądz” w fintechowym świecie jest wyznacznikiem działania, a nie wyświechtanym frazesem.

przez pawel

5 najpopularniejszych zastosowań AI w bankowości

To nie najsilniejsze albo najbardziej inteligentne jednostki przetrwają, tylko te, które najszybciej dostosują się do zmian.” - mówił prawie 200 lat temu Karol Darwin. I choć myśl ta pierwotnie odnosiła się do procesów ewolucyjnych, dziś równie dobrze może być komentarzem do zmian na rynku finansowym.

AI i Machine Learning to technologie o których w ostatnich latach mówi się w bankowości coraz częściej. Banki, świadome tego, że aby zachować konkurencyjność, muszą rozwijać się technologicznie, kierują wzrok w stronę rozwiązań, które zapewnią im wzrost. Według danych Accenture, do 2035 roku AI może podwoić roczne tempo wzrostu gospodarczego, przyczyniając się do ewolucji metod pracy oraz budując nowe relacje między człowiekiem a maszyną. Ponadto, prognozy wskazują na to, że sztuczna inteligencja zwiększy wydajność przedsiębiorstw nawet o 40 proc. i umożliwi pracownikom bardziej efektywne wykorzystanie swojego czasu pracy. Niewątpliwie także w branży finansowej istnieje szereg funkcjonalności, które mogą zostać zoptymalizowane w oparciu o mechanizmy AI, w związku z tym postanowiliśmy przyjrzeć im się bliżej. Wybraliśmy więc 5 kluczowych obszarów, które naszym zdaniem zostaną wkrótce zdominowane przez AI:

Obsługa klienta

Choć trudno wyobrazić sobie obsługę klienta całkowicie pozbawioną czynnika ludzkiego, moduły AI mogą zostać skutecznie wykorzystane przede wszystkim w obszarze automatyzacji procesów i obsługi kanałów kontaktu. Automatyzacja powtarzalnych procesów bankowych, które nie wymagają nadmiernej weryfikacji, to nie tylko spora oszczędność w dłuższej perspektywie, ale także zmniejszenie liczby popełnianych błędów, które są integralną częścią manualnej obsługi. Sztuczna inteligencja zaimplementowana w procesach obsługi klienta to również zwiększona wydajność i transparentność działań.

Ze względu na zmiany modeli komunikacyjnych, to znaczy przejście z tradycyjnych kanałów do tych, w których klienci komunikują się z markami (social media, komunikatory, aplikacje mobilne), każdego roku rośnie liczba kanałów, które banki muszą obsługiwać w celu kontaktu ze swoimi klientami. Rozwiązaniem w tym przypadku wcale nie musi być zwiększenie zasobów działów obsługi klienta, ale także, a może przede wszystkim, wdrożenie modułu sztucznej inteligencji, na przykład w chatbotach, czy różnego rodzaju wirtualnych asystentach. Dobrze skonfigurowany chatbot jest w stanie obsłużyć o wiele więcej standardowych zapytań i problemów, z którymi borykają się klienci, a co najważniejsze, jest dostępny niemal natychmiast po zainicjowaniu kontaktu przez klienta.

Customer Experience

Sztuczna inteligencja może także służyć jako wsparcie w budowaniu doświadczenia klienta. Analiza i interpretacja danych pozwala na jeszcze większą personalizację nie tylko w zakresie oferty, ale także samego kontaktu z marką. Dopasowane do użytkownika treści, czy wysoka dostępność usług, to tylko niektóre elementy dobrego CX. Dzięki analizom behawioralnym i statystykom generowanym w czasie rzeczywistym banki mogą dokładniej wnioskować o potrzebach klientów. Ponadto, sztuczna inteligencja pomaga w optymalizacji ścieżki klienta - analiza punktów styku pomaga w identyfikacji problemów, które mogą wpłynąć na decyzje “zakupowe” odbiorcy. Według raportu IDC, sztuczna inteligencja może optymalizować procesy na niemal każdym etapie kontaktu klienta z bankiem, zwłaszcza w następujących obszarach:

• Procesy reklamowe, marketingowe i angażujące na etapie interakcji między marką a klientem. Pozwala to lepiej zrozumieć konsumenta i dostosować do niego unikalną i spersonalizowaną obsługę.
• Interakcje z konsumentem w celu zapewnienia dodatkowych informacji na drodze cyfrowej oraz wsparcia i pomocy pracownikom przy współpracy z klientem.
• Bezpośrednie i pośrednie wsparcie klienta i firmy, uzyskania najwyższej wartości z transakcji i rozwiązania wszelkich problemów i błędów, które mogą się pojawić.
• Lepsze zrozumienie i wspieranie relacji między klientem a firmą, przede wszystkim poprzez analizę i interpretację danych.
• Skoncentrowanie na cechach klienta poprzez zastosowanie sztucznej inteligencji. Analiza danych gromadzonych wokół konsumenta, aby lepiej zrozumieć jego potrzeby.

Doradztwo (robo-doradztwo)

Ciekawym obszarem w zakresie wdrażania sztucznej inteligencji wydaje się robo-doradztwo, czyli automatyczne doradztwo inwestycyjne dla klientów. Polega to na tym, że sztuczna inteligencja poznaje potrzeby klienta na podstawie baz danych i proponuje mu dedykowane strategie inwestycyjne, następnie zarządza aktywami, aż do uzyskania określonego zysku. Robo-doradcy umożliwiają także pełną automatyzację niektórych usług zarządzania aktywami i narzędzia planowania finansowego online. Analizując szereg danych historycznych są w stanie dokonywać lepszych predykcji dotyczących zachowań portfeli inwestycyjnych. Równocześnie na podstawie analizy zachowań pomagają klientom podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące wydatków i oszczędzania. Choć na ten moment w Polsce brakuje odpowiedniej legislacji dotyczącej tego rodzaju usług, ich potencjał dostrzega już Komisja Nadzoru Finansowego, przygotowując projekt ustanawiający formalne stanowisko wobec robo-doradztwa. Jak czytamy na stronie KNF: Projektowany dokument ma w sposób kompleksowy odnosić się do najważniejszych zagadnień związanych z prowadzeniem robo-doradztwa, które powinny być uwzględnione w działalności podmiotu nadzorowanego. Projekt Stanowiska dotyczy również całości procesu, poczynając od fazy projektowania usługi, po jej praktyczne wdrożenie i monitorowanie istniejących rozwiązań. Stanowisko będzie miało na celu zapewnienie jednolitego wdrażania robo-doradztwa przez zainteresowane instytucje finansowe, z jednoczesnym uwzględnieniem odpowiedniej ochrony klientów, zwłaszcza inwestorów nieprofesjonalnych.

Przetwarzanie danych

Banki, ze względu na swoją specyfikę, przetwarzają codzienne ogromne wolumeny danych. W tym ujęciu jawią się dwa wyzwania: jak robić to szybko i jak wyciągnąć z danych maksymalną ilość informacji. AI adresuje problem wysokiej wydajności i szybkości, a ponadto pozwala na wysokopoziomowe wnioskowanie, w oparciu o mocno zaawansowane analizy, będące efektem uczenia maszynowego. Roboty oparte na technologiach kognitywnych, związanych z rozwojem sztucznej inteligencji, mogą zajmować się analizą treści korespondencji z klientami, weryfikacją poprawności złożonej dokumentacji kredytowej, segmentacją behawioralną w oparciu o rzeczywiste zachowania finansowe klientów czy nawet doradztwem.

Cyberbezpieczeństwo i fraud detection

AI jest wykorzystywane przede wszystkim pod kątem identyfikacji klienta i zapobiegania oszustwom w bankowości internetowej. Oszustwa związane z kartami kredytowymi stały się w ostatnich latach jedną z najbardziej rozpowszechnionych form cyberprzestępczości, co spowodowane jest dużym wzrostem liczby płatności internetowych i mobilnych.
Aby zidentyfikować nielegalną działalność, algorytmy sztucznej inteligencji sprawdzają wiarygodność transakcji kart kredytowych klientów w czasie rzeczywistym i porównują nowe transakcje z poprzednimi kwotami oraz lokalizacjami, z których były wykonywane. System blokuje transakcje, jeśli tylko widzi potencjalne ryzyko.

Do walki z nadużyciami organizacje coraz częściej wykorzystują także biometrię, która umożliwia rozpoznawanie osób na podstawie ich cech fizycznych. Metoda ta zakłada weryfikację użytkowników przed zalogowaniem do systemu, na podstawie m.in. linii papilarnych, tęczówki oka czy kształtu twarzy (tzw. funkcja rozpoznawania twarzy).
Moduły takie jak AML, Anti-fraud, KYC, wspierane sztuczną inteligencją pozwalają na znaczące ograniczenie ryzyka oraz strat związanych z oszustwami finansowymi, co znajduje odzwierciedlenie w działaniach organizacji narażonych na to ryzyko. Według raportu Anti-Fraud Technology Benchmarking Report do 2021 r. aż 72% organizacji przewiduje wdrożenie zautomatyzowanego monitoringu, systemów raportowania wyjątków i wykrywania anomalii, a ponad połowa respondentów zamierza zaimplementować rozwiązania z obszaru analityki predykcyjnej i modelowania.

Podsumowanie

Przyszłość branży bankowej w kontekście wykorzystania AI i Machine learning rysuje się niezmiernie intrygująco. Postępująca automatyzacja branży bankowej, a także większe otwarcie na nowe technologie z jednej strony realizuje ogromny potencjał tego obszaru usług, a z drugiej otwiera drzwi nowym zagrożeniom i cyberprzestępcom. Dlatego tak ważne jest, aby realizacja zadań związanych z implementacją sztucznej inteligencji i machine learning odbywała się z zachowaniem dobrych praktyk i przy udziale doświadczonych partnerów technologicznych oraz biznesowych.

przez pawel

Prognoza dla bankowości – co zmieniła pandemia?

Ekonomiści wskazują, że aby utrzymać płynność finansową po kryzysie związanym z koronawirusem, banki będą musiały przeprowadzić zmiany w kluczowych obszarach. Przyspieszyć ma proces cyfryzacji i rozwój technologiczny, szczególnie w kwestii wykorzystania architektury mikroserwisów, sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego. Zmianie ma ulec podejście do zarządzania aktywami, inwestycjami oraz polityki kredytowej. Banki mają też zwiększać konkurencyjność względem coraz bardziej innowacyjnych fintechów, challenger i neo banków.

Choć pierwsza fala niepewności związanej z epidemią koronawirusa wydaje się być za nami, a kolejne obszary gospodarki rozpoczynają proces odmrażania wygląda na to, że dla wielu branż to nie koniec zmian, a zaledwie ich początek. Jednym z takich sektorów jest niewątpliwie bankowość, na kondycji której odbiły się niższe stopy procentowe, wakacje kredytowe oraz wszystkie inne ekonomiczne konsekwencje epidemii. Dziś, wobec prognoz ekonomistów wskazujących na możliwy spadek polskiego PKB o nawet 1%, banki stoją zatem przed wyzwaniem sporych zmian. 

- Aby utrzymać płynność finansową, sektor bankowy będzie musiał wprowadzić modyfikacje w kluczowych obszarach swojej działalności. Przede wszystkim w podejściu do zarządzania aktywami, inwestycjami czy ofertami dla klientów. Konieczny będzie także intensywny rozwój technologiczny branży finansowej, która zacznie wykorzystywać architektury mikroserwisów uczenia maszynowego i dorobek sztucznej inteligencji. Pojawi się przestrzeń na to, aby tradycyjna bankowość mogła czerpać inspirację w obszarze innowacji od zaawansowanych technologicznie fintechów. Inaczej mówiąc, pandemia przyspieszy proces zmian, w kierunku których bankowość zmierzała od momentu wejścia w życie dyrektywy PSD2 - mówi Michał Mazur, senior business development manager z INCAT.

Elastyczność i bezpieczeństwo stają się koniecznością

Jak tłumaczy ekspert z INCAT, choć banki od pewnego czasu podążają ścieżką cyfryzacji, doświadczenia ostatnich miesięcy najprawdopodobniej mocno ten proces przyspieszą. Wraz z wybuchem pandemii organizacje stanęły bowiem przed wieloma wyzwaniami, takimi jak konieczność przeniesienia obsługi klienta do sieci, organizacji pracy zdalnej dla pracowników oddziałów czy poradzenia sobie ze wzrostem obciążeń bankowości elektronicznej i mobilnej. Dla wielu banków te nowe doświadczenia oznaczają konieczność dalszych modyfikacji określonych obszarów funkcjonowania dla poradzenia sobie z długoterminowymi kłopotami finansowymi. Choć czas na inwestycje w technologie wydaje się z tej perspektywy nie najlepszy, wygląda na to, że aby zachować konkurencyjność i klientów, banki będą zmuszone rozwinąć się technologicznie w stosunkowo niedługim czasie. 

Co więcej, ze względu na rosnącą w ostatnim czasie aktywność bankowości mobilnej i desktopowej, z której korzysta już ponad 14 milionów Polaków, ważne będzie wdrożenie jeszcze bardziej zaawansowanych zabezpieczeń, które uchronią klientów i same banki przed zagrożeniami niesionymi przez komunikację w sieci. Postępować więc będzie automatyzacja procesów, co może przynieść bankom dalekosiężne oszczędności, zwłaszcza w sytuacji gdy, po doświadczeniach pandemii, jeszcze więcej wątpliwości będzie wzbudzać zasadność utrzymywania tak wielu stacjonarnych placówek bankowych oraz stanowisk, na których obowiązki można stosunkowo łatwo przekazać maszynie. Ponadto, jak zwraca uwagę Michał Mazur, ze względu na szybko rosnące oczekiwania klientów i konieczność stałego poszerzania oferty, banki będą uzupełniać infrastrukturę systemów monolitycznych, które są typowe dla branży finansowej, o rozwiązania oparte na architekturze mikroserwisów, czyli wielu niezależnych od siebie modułów, realizujących określoną funkcjonalność w systemie. Tylko takie podejście umożliwi odpowiedni poziom dynamiki rozwoju innowacyjnych funkcjonalności.  

- Będzie to konieczne ponieważ, aby zachować konkurencyjność, kluczowa będzie szybka reakcja na to, czego oczekują klienci, a trudno to zrealizować w systemach monolitycznych, w których, w dużym uproszczeniu, zmiana jednej funkcjonalności pociąga za sobą konieczność dostosowywania całego systemu. Mikroserwisy, które charakteryzują się dużą skalowalnością oraz elastycznością adresują ten problem i wydają się być jednym z właściwych kierunków rozwoju. Doświadczenia pandemii pokazały, że w skrajnych sytuacjach decydujący jest czas, świadomość technologiczna i umiejętność dostosowania się do okoliczności. Moim zdaniem to właśnie te czynniki, wspierane zaawansowaną technologią, zaważą na tym, które instytucje przetrwają i utrzymają status konkurencyjnych graczy na rynku - tłumaczy ekspert.

To przekonanie podzielają autorzy raportu “The impact of artificial intelligence in the banking sector & how AI is being used in 2020” (Business Insider), którzy wskazują na jeszcze jeden aspekt, mianowicie oszczędności. Według ich danych, łączne potencjalne oszczędności dla banków wynikające z implementacji aplikacji AI szacuje się na 447 miliardów dolarów do 2023 roku, z czego 416 miliardów dolarów przypada na front i middle office. Nic więc dziwnego, że aż 75% banków wskazuje w swojej strategii rozwoju na plany związane z implementacją warstwy AI. Strategie te, według wspomnianego raportu, bazują przede wszystkim na holistycznym podejściu, obejmującym AI zarówno w obszarze administrowania danymi, zarządzania zasobami ludzkimi, czy też, idąc o wiele dalej, w tworzeniu linii biznesowych instytucji finansowych.

Na rosnące znaczenie elastyczności w branży bankowej wskazuje także Capgemini, w swoim raporcie World Retail Banking Report. Według ekspertów, nowoczesna bankowość będzie się wkrótce opierać na standardzie szybkiego wdrożenia, podejmowania ryzyka biznesowego, oraz upraszczania i automatyzowania procesów wewnętrznych. Oparcie tych przemian na technologii mikroserwisów, wydaje się więc słusznym kierunkiem rozwoju.

Zmiany napędzane nie tylko przez pandemię

Podkreślmy, że zmiany w podejściu banków do innowacji rozpoczęły się jeszcze przed wybuchem pandemii. Za kluczowy uznaje się rok 2019 rok oraz wdrożenie unijnej dyrektywy PSD2 (Payment Services Directive 2), której celem jest bezpieczne wdrożenie idei regulowanego open bankingu. Dyrektywa dała możliwość korzystania z tzw. otwartej bankowości, inaczej mówiąc - kategorii usług płatniczych świadczonych przez zewnętrznych dostawców (Third Party Providers). Dyrektywa pozwoliła takim podmiotom na dostęp do rachunków użytkownika w różnych bankach, realizację płatności na zlecenie zewnętrznego dostawcy czy też weryfikację kwoty na rachunku przed realizacją usługi. 

Co kluczowe, realizacja założeń otwartej bankowości dała ogromne pole do rozwoju podmiotom spoza sektora bankowego, które oferują usługi finansowe, takim jak fintechy, challenger banki czy neo banki. Wdrożenie dyrektywy spowodowało, że tradycyjne banki stanęły więc przed konkurencją w postaci podmiotów pozabankowych, które nadal mają dużą szansę na zawłaszczenie sporej części tortu, jakim jest rynek usług finansowych. To wszystko sprawiło, że banki już w ubiegłym roku zaczęły dostrzegać konieczność zmian w zakresie oferty i obsługi klienta, tak aby dotrzymać kroku fintechom, które wręcz prześcigają się w oferowaniu innowacji. 

Poza tym otwarta bankowość zwiększyła konkurencyjność pomiędzy bankami. Pozwalając na pełną analizę nowego klienta w kontekście dostępnych danych, dyrektywa PSD2 z jednej strony ułatwiała personalizację oferty, ale z drugiej utrudniła utrzymanie lojalności klienta. Rosnąca transparentność banków i większa konkurencyjność wygenerowała więc nie tylko rozwój produktowy, ale także, a może przede wszystkim - technologiczny. 

Także specjaliści z Deloitte nie mają wątpliwości, że banki powinny rozpocząć swoją transformację technologiczną już teraz, jak wynika z raportu “Opening banking through architecture re-engineering”. Droga do nowoczesnej bankowości, choć stanowi wyzwanie, daje możliwość jeszcze szybszego wzrostu oraz tworzenia nowych modeli biznesowych. Ważne jednak, na co wskazuje Deloitte, by w całym procesie zmian nie zapominać o aktualnym środowisku technicznym i ograniczeniach związanych z funkcjonowaniem branży bankowej, takich jak wymagana zgodność z legislacją czy mocno oprocedurowany ekosystem finansowy. W związku z tym trudno mówić o rewolucji w bankowości, a raczej o tworzeniu podwalin pod dalszy rozwój technologiczny. 

- Wykorzystywanie sztucznej inteligencji czy uczenia maszynowego przyniosą w bankowości dużą oszczędność czasu i kosztów, a także wpłyną na cyberbezpieczeństwo, zwłaszcza w kontekście zapobiegania defraudacjom lub nadużyciom finansowym. Dla banków będzie to także szansa na skuteczniejsze przewidywanie ryzyka operacyjnego, dzięki jeszcze dokładniejszej analizie ogromnej ilości różnorodnych danych spływających z wielu kanałów - podsumowuje Michał Mazur.

przez pawel